Mijn hond jankt of piept ineens ?

Honden kunnen niet praten als mensen. Ze communiceren met lichaamstaal, met blaffen en andere geluiden. Janken en piepen klinkt nooit prettig, het kan wel lastig zijn om precies te duiden wat er aan de hand is. Vraagt je hond om aandacht, is er sprake van pijn of is er iets anders aan de hand? Op deze pagina bekijken én beluisteren we de verschillende manieren waarop honden janken en piepen. Ook leggen we uit hoe je dit kunt afleren en of dit altijd verstandig is om te doen.

Waarom janken en piepen honden?

Naast blaffen zijn er twee andere geluiden die heel herkenbaar zijn voor de meeste hondenbezitters; janken en piepen.

1. Bij janken produceert de hond een hoog, huilend geluid dat tijdens het communiceren wordt gebruikt.
2. Bij piepen valt er een korte toon te horen bij het uitademen die niet zeer luid maar wel duidelijk hoorbaar is.

Honden zijn zeer expressief, met name via lichaamstaal. Het kwispelen van de staart, naar je toe komen of juist afwenden, oogcontact maken; er zijn enorm veel visuele signalen die de emoties van een hond laten zien. Naast blaffen zullen veel honden ook regelmatig janken. Hoewel dit voor mensen vaak als eenduidig wordt ervaren kunnen er wel degelijk nuances in te horen zijn. In combinatie met andere gedragskenmerken kun je goed aflezen wat de hond eigenlijk bedoelt. Door de verschillen te horen en dit in context te plaatsen met het verdere gedrag kun je beter inspelen op de situatie. Een hond jankt nooit zomaar, probeer te achterhalen wat de reden hiervoor is.

Janken als wolven

Honden stammen af van wolven, het is bekend dat zij met elkaar in het wild communiceren door te huilen. Het betreft geluiden op een hoge frequentie die lang kunnen aanhouden en zeer doordringend kunnen zijn. Het is ook mogelijk dat het juist een heel subtiel geluid is. Het voornaamste verschil met blaffen is de uitgerekte toon. Waar blaffen doorgaans luid zal zijn met korte geluiden die elkaar opvolgen in een ritmisch patroon, is er bij janken een hoger, aanhoudend geluid te horen.

Niet alle hondenrassen janken op dezelfde wijze, ook per hond kan verschillen of ze veel of weinig geluid maken. Het is wel zo dat vrijwel alle honden in staat zijn om te janken, zelfs als ze nooit blaffen. De Basenji bijvoorbeeld, die kan niet blaffen en gebruikt een soort jodelende klank om te communiceren. Waarom honden precies janken is niet precies vast te stellen. Wolven kunnen over grotere afstanden communiceren zonder elkaar direct te kunnen zien, daarnaast reageren mensen directer op klank dan op lichaamstaal. Honden stellen zich in op het gedrag van van mensen. Blaffen, janken en piepen leidt vaak tot een directe reactie.

Zomaar gejank?

Je moet uitgaan van de gedachte dat een hond nooit zomaar zal gaan janken of piepen, net zoals er een reden is om te blaffen. Wat de betekenis precies is, en of het van groot belang is kun je later bepalen, maar zomaar janken zal een hond niet doen. Wellicht heeft jouw huisdier pijn, is er sprake van angst of stress, het kan ook een teken zijn van frustratie omdat je de lichaamstaal niet direct begrijpt. Mensen en honden communiceren in een andere taal, dit kan soms best lastig zijn als jouw viervoeter een boodschap wil overbrengen.

Hier zijn tien redenen waarom honden janken en piepen:

1. Piepen van pijn

Honden zijn van nature geen aanstellers en zullen niet direct aangeven dat ze pijn lijden. Als je merkt dat jouw hond zachtjes jankt of piept dan kan dit op pijn duiden. Zeker als je merkt dat het dier minder beweeglijk is, wellicht zich terugtrekt of niet aangeraakt wil worden. Wanneer je vermoedt dat er sprake is van pijn probeer dan te achterhalen of dit plaatselijk is, of dat het pijn door het hele lichaam betreft. Ook kan het een oppervlakkige pijn betreffen die je kunt zien, of inwendig van aard is.

2. Janken als onderdaan

Honden zijn net als wolven roedeldieren die functioneren op basis van status. Er zijn meerderen en onderdanen. Als honden janken in deze context dan is er sprake van onderdanigheid, dit kan gepaard gaan met het laag houden van oren, staart en de kop. Een lage positie innemen in combinatie met zachtjes janken kan tegenover andere honden plaatsvinden maar ook zeker bij het baasje. Laat in dit geval merken dat je het begrepen hebt en wend je af. De hond begrijpt dan dat de verklaring van onderdanigheid is opgepikt.

3. Janken als uiting van blijdschap

Een compleet andere vorm van expressie is janken van blijdschap. Als jouw huisdier helemaal door het dolle heen is en je bijvoorbeeld wilt begroeten bij thuiskomt, dan kan een huilend geluid in combinatie met springen, dansen, kwispelen en andere enthousiaste bewegingen plaatsvinden. Dat is leuk om te zien maar het kan wel heel onrustig zijn. In plaats van hier direct op te reageren kun je beter eerst wat andere handelingen verrichten voor je de hond aanspreekt. Als het dier eenmaal gekalmeerd is dan kun je overgaan tot begroeten.

4. Piepen als je hond in de bench ligt

Bij disciplinering van je huisdier zul je de hond wellicht naar de bench sturen. Piepen kan in dit geval een indicatie zijn van acceptatie op basis van zelfmedelijden. Laat het dier in dit geval tot bezinning komen en laat je hondje dan weer uit de bench komen. Het is dan niet de bedoeling om direct weer op volle kracht in de weer te gaan, dit kan piepen de volgende keer versterken. Geef aan dat het geen grote straf is om even in de bench geplaatst te worden, een time-out moet geen drama worden.

5. Janken bij de deur

Als de hond naar de deur staart en begint te janken dan kan dit een heel eenvoudige verklaring hebben; jouw hond staat te popelen om een plas te doen. Zeker als het dier al de riem in zijn bek heeft dan weet je hoe laat het is. Zindelijke honden weten dat ze buiten hun behoefte moeten doen, ze willen ook niet in eigen huis plassen of poepen. Deze geluiden zullen vaak gepaard gaan met krabben aan de deur of porren met de neus. Als je een hond hebt die vaak moet plassen dan zou je het dier kunnen trainen om op een kattenbak in huis zijn behoefte te doen. Dit geeft jullie beide rust.

6. Janken en piepen als de hond alleen is

Op een enkel ras na zijn honden echt gezelschapsdieren die andere dieren of mensen om zich heen nodig hebben om zich comfortabel te voelen. Als jouw hond afscheid van je moet nemen dan is het mogelijk dat het dier jankt bij de deur tot je weer huiswaarts keert. Dit stopt niet tot het moment dat er weer iemand binnenkomt. Zielig voor de hond én vervelend voor de buren, maar je hoort het zelf niet. Daarom wordt dit signaal helaas maar al te vaak niet onderkend. Het kan ook in de nacht gebeuren als de hond in de woonkamer moet blijven terwijl je zelf in bed ligt. Honden hebben training nodig, ook in alleen blijven. Leer jouw huisdier dat even alleen zijn geen reden is tot paniek.

7. Oudere honden die piepen

Naast botten die kraken en piepen, kunnen oudere honden ook om andere redenen piepend geluid maken. Net zoals bij mensen mogelijk is, kunnen honden in de bovenkamer ook minder scherp worden. Verwarring, vergeten en verminderd besef van tijd, plaats en eigen lichaam kan ervoor zorgen dat oudere honden gaan piepen. Biedt voldoende steun en zekerheid zodat het dier beter om kan gaan met deze verwarring.

8. Piepen als de hond uit een narcose komt

Je zou denken dat je huisdier pijn heeft bij ontwaken uit een narcose, maar dit zal niet het geval zijn. Pijnstillers zullen ervoor zorgen dat je hondje niet lichamelijk pijn lijdt, maar vooral verward is over de situatie. Deze ‘waas’ is slechts van tijdelijke aard, zorg voor een rustige omgeving en geef de hond extra aandacht om tot rust te komen. Zo zal de acceptatie van een poot in het verband of andere tijdelijke belemmering ook beter geaccepteerd worden.

9. Geluid bij stress

Stress klachten kunnen zich op meerdere manieren uiten. Door krabben, rusteloos rondjes te lopen, snuffelen zonder duidelijke aanleiding en compleet in zichzelf gekeerd zijn. Janken kan een uiting zijn van onzekerheid en stress, dit kan tevens samengaan met een gebogen lichaamshouding, de staart tussen de benen of de kop omlaag met de oren naar beneden gericht.

10. Ademhaling

Tot nu toe hebben we min of meer bewuste reacties van het lichaam opgesomd, de laatste in het rijtje gaat geheel onbewust en is lichamelijk van aard. Bij een blokkade van de ademhaling kan er een piepend geluid ontstaan. Dit kan ook schurend of zuigend klinken. Het kan gehijg zijn na inspanning of een specifieke ligging tijdens het rusten. Als dit af en toe voorkomt zal dit doorgaans geen probleem zijn, wanneer het na eten gebeurt kan het een allergische reactie betreffen waar je direct op moet handelen. Als je ziet dat het tandvlees of tong blauw kleurt moet je zeker contact opnemen met de dierenarts.

Janken in de slaap?

Tijdens de slaap kunnen honden geluid maken, dit zal in de meeste gevallen niet ernstig zijn. Het lichaam ligt in een positie waarbij ingewanden en organen op een andere manier komen te liggen, soms drukken ze tegen elkaar wat voor allerlei vreemde geluiden kan zorgen. Dit kan een piepend geluid zijn, een jankende toon of blaffen. Dit komt vooral voor na een dag met veel inspanning.

Naast geluid kunnen er ook spieren samentrekken wat er best eng uit kan zien. Als je verder geen symptomen ziet van pijn of een specifieke reactie dan zal dit doorgaans helemaal geen reden zijn tot bezorgdheid. Het is een manier om lichaam en geest te ontspannen. Als je wel het idee hebt dat de hond echt hinder ondervindt tijdens het slapen dan moet je wel opletten dat er niets ernstigs aan de hand is.

Vragen om aandacht of voeding

Janken is een vorm van communicatie. Dit kan persoonlijk van aard zijn, bijvoorbeeld om te mopperen of bij een gevoel van machteloosheid. Het kan ook naar buiten gericht zijn om aandacht te vragen voor een specifieke situatie. Aandacht bijvoorbeeld, als het baasje druk bezig is kan de hond zich gepasseerd voelen. Zielig gejank trekt de aandacht en de missie is geslaagd. Geef niet zomaar toe aan dit soort aandachttrekkerij, als jouw viervoeter doorheeft dat het werkt dan kun je dit trucje steeds vaker verwachten. Je moet als eigenaar doorzien of janken een serieuze indicatie is van een probleem of gewoon aandacht zoeken is zonder echte aanleiding.

Het is ook mogelijk dat jouw hond om eten vraagt. Als je een dier hebt dat verder gezond hebt kan dit een goede indicatie zijn, met een slokop in huis die iedere voerbak binnen een mum van tijd schoon likt is het niet verstandig om hier direct op in te gaan. Net zoals bij mensen het geval is kun je beter op vaste tijdstippen voer aanbieden, met eventueel brokjes voor tussendoor. Daarnaast is voldoende water van groot belang, zorg dat jouw hond altijd de beschikking heeft over voldoende vers water.

Hoe leer je een hond stoppen met janken?

Janken heeft een sterk psychologisch effect op mensen. We reageren hier direct op, net zoals we dit doen bij baby’s. We willen actie ondernemen, omdat we willen helpen én omdat we deze geluiden als zeer vervelend ervaren. Dit is een natuurlijke reactie, toch hoef je zeker niet altijd gehoor te geven aan deze klanken. Zowel ingaan op de vraag als de hond straffen werkt averechts, probeer eerst te doorzien wat jouw hond je wil vertellen.

Als een hond leert dat ieder geluid direct beantwoord wordt, dan beloon je dit gedrag. De hond zal voortaan sneller geluid maken om de aandacht te trekken. Dit slokt niet alleen veel tijd op, je weet ook niet meer wanneer het wél een serieuze vraag is. In tegenstelling tot blaffen vereist janken of piepen zelden een directe handeling, tenzij het een allergische betreft. Is je hond blij dat je thuiskomt? Heel fijn, een aai over de bol en doorlopen. Spelen komt later als de hond bedaard is. Vaak zie je snel waar het echt om draait. Bij een volle blaas ga je vlot mee naar buiten toe, bij verlatingsangst zul je wellicht een traject van training moeten ingaan.

Wie is er hier de baas?

Tenzij jouw hond de hypotheek of huur betaalt is het dier niet de baas in huis. Het is en blijft een huisdier dat zich aan de huisregels moet houden. Dit vinden honden juist prettig, net als andere roedeldieren houden ze van een centraal gezag met voorspelbaar gedrag. Dit biedt zekerheid en rust. Janken en piepen zijn vaak tekens van onzekerheid, het dier weet niet waar het aan toe is. In plaats van blaffen of direct reageren komt er een onbestemd geluid uit. Straffen helpt niet, boos worden ook niet, duidelijk zijn werkt wel. Soms betekent dit reageren en zeggen wat de hond moet doen, andere keren kun je beter het dier even negeren om aan te geven dat er andere prioriteiten zijn.

Door goed te luisteren kun je de taal van jouw hond leren spreken. Dit is voordelig voor zowel het huisdier als de eigenaar.